Radyoterapi Tedavisinin Riskleri ve Olası Yan Etkileri

Radyoterapi tedavisinin doğrudan radyasyon kelimesiyle bir arada düşünüldüğünü biliyoruz. Oysa yan etkileri bakımından yanlış bir algının oluştuğu aşikâr.

Radyoterapi tedavisi birçok kişinin aklında bazı soru işaretlerini beraberinde getiriyor. Tedavinin yararları, zararları veya yan etkileri hususunda bilinenlerin oldukça farklı olduğunu söyleyebiliriz. 

Radyoterapi Tedavisinin Yan Etkileri

Radyoterapi nedir diye sorulduğunda ışın tedavisi cevabını alabilmek mümkündür. Aslında burada radyasyon olarak bildiğimiz ve bize zararlı bir algı oluşturan kelimeyi ele almamız gerekiyor. Radyasyon herhangi bir şeyin yayılması olarak kısaca tanımlanabilir. Yani bir ışığın yayılması radyasyon olarak betimlenebilir. Cep telefonlarından radyasyon yayılması şeklinde oluşan algının kaynağı da budur.

Tüm bunların yanında Radyoterapi tedavisinin yan etkileri gözlemlenerek hastalara ne denli fayda sağladığı kestirilebilir. Fakat burada da farklı parametrelerin devreye girdiği ortaya çıkmaktadır. İyonize radyasyon olarak adlandırılan ve ışın tedavisi olarak bilinen radyoterapiye birçok insan kanserin çaresi gözüyle bakmaktadır. Birçoğu içinse kanser gibi hastalıklara yol açabilecek kadar zararlı bir tedavi yöntemi olarak algılanıyor.

Aslında iyonize radyasyon ile yapılan tedavide amaç hücrelerin tekrardan harekete geçmesini sağlamaktır. Yani ışın tedavisi ile hücreler tekrardan yenilenme eğilimine geçebilir, kanserli hücrelerle savaşarak bağışıklık kazanabilir ve bölünme ya da çoğalma gibi durumları durdurabilir. Temel anlamda hücrenin yapısını değiştirebilen bir tedavi türüdür. Işınların bünyemizde bu denli güçlü bir etki yaratabilmesi için ciddi dalga boylarında gönderilmesi gerektiği aşikâr. Doğal olarak Radyoterapi yan etkileri bakımından aktif sonuçlar doğuracaktır.

• Saç Dökülmesi

Tedavi süresince devam eder ve sonrasında kaybettiğiniz kıl köklerinin yeri dolar.

• Dermatolojik Hassasiyet

Cilde doğrudan nüfuz eden iyonize radyasyon sayesinde cilt hassasiyetleri oluşur. Tedavi boyunca kimyasal losyon, deodorant gibi ürünlerden kaçınılmalıdır.

• Kilo Kaybı

Enerjinizi tüketebilecek kadar güçlü bir tedavidir. İyi beslenerek bu durum ekarte edilebilir.

• Psikoloji

Genelde saç dökülmesi ve kilo kaybına bağlı olarak yalnızlık hissiyatı, insanların bakışları veya manik depresyon gibi durumlara dönüşebilecek ağır travmalar yaşanabiliyor. Bunları atlatın.

Radyoterapi Tedavisinin Zarar Verdiği Organlar

Radyoterapi yan etkileri açısından incelenirse yukarıda belirtilen noktalarda bir hassasiyet oluşturabilir. Ancak bunun organ bazında bir takım geri dönüşleri de olabilir. Teknolojinin gelişimiyle beraber radyoterapi cihazları ve uygulanan teknikler bir üst noktaya ulaşmış oluyor. Dolayısıyla iyonize radyasyon yalnızca kanser olan hücrelere yönlendirilebiliyor. En basit örnekle şu sıralar 2 boyutlu bir alanda değil vücudun daha incelenebilir bir şemasında ışın tedavisi uygulanıyor.

Bu gelişimin sonucu olarak böbrek ve karaciğer kanserinde bile net sonuçlar alınabilmesi mümkün hale geliyor. İki organın diğerlerine nazaran çok daha hassas olmasından ötürü belirli bir doza kadar radyoterapi seansına maruz kalabileceği biliniyor. Şu sıralar uygulanan yöntemler ise doğrudan kanserli hücreleri hedef alabildiği için organların ve sağlıklı hücrelerin yıpranma payı minimal seviyeye indirilmiş oluyor.

Radyoterapinin yan etkileri organ bazında incelendiğinde uygulanan alan için ne denli önem taşıdığını bir kez daha gösteriyor. Zira uygulanan alan genişledikçe, hücre sayısı arttıkça ve organların sayısı çoğaldıkça verilen doz artıyor. Her doz artışı ise daha fazla ışına maruz kalacağımız anlamına geliyor. Bu durum kısa vadede olmasa bile uzun vadede çok üst düzey deformasyonlara sebep olabiliyor.

Akciğer kanseri gibi önemli hastalıklar ve yaş faktörünü ise mutlaka hesaba katmak gerekiyor. Çünkü yaş gibi organların deformasyon durumunu direkt olarak etkileyen unsurlar bile ilgili dozun kullanımında ana etkenler arasına giriyor.

Radyoterapinin yan etkileri daha fazla görmemiz bakımından dikkat çeken noktaları şu şekilde özetleyebiliriz.

• Organların ve hücrelerin dirençleri, herkesin bünyesi ve bağışıklık direnci farkıdır. Doğal olarak uygulanması gereken radyoterapi tedavisi farklı dozlarda olacaktır.
• Düzenli alınan bir tedavi olduğundan yan etkiler görüldüğünde gelişime müsaittir.
• Uygulanan alanın genişlemesi, daha fazla organa uygulanması gibi durumlarda dozdan kaynaklanabilecek yan etkiler görülebilir.
• Radyoterapi için uygun cihaz ve yöntemin tercih edilmesi yan ektiler için bir diğer faktördür.

Tabi ki her hastada olmamakla beraber önemli dozajlarda radyoterapiye maruz kalan insanlarda ciddi yan etkileri gözle görülür hale gelebilir. Beyin tümörü için radyoterapi tedavisi alan bir insanın belirli bir süreç ve doz sonrasında yaşayabileceği durumlardan bazıları aşağıdaki gibidir.

• Dişlerde çürüme ve ağız yaraları
• Trombosit ve alyuvarların azalması ile halsizlik, kanamalar, dermatolojik deformasyonlar
• Akyuvarların azalmasıyla oluşabilecek bağışıklık direncini kaybetme durumu
• Cilt renginde belirgin pigment farklılıkları
• Nefes darlıkları
• Bulantı, baş dönmesi, ağrı ve yorgunluk hissiyatı

Radyoterapi Tedavisi Gören Kişilerin Diğer İnsanlara Zararı

Radyoterapi alan insanın yanındakine zararı olur mu konusunun çok daha önemli olduğunu söyleyebiliriz. Çünkü günümüzde kanser tedavisi gören, saçları dökülen veya diğer yan etkileri gözlemlediğimiz insanlarla göz teması bile kurmayan insanlara rastlanabiliyor. Hiçbir kanser hastasının radyoterapi yani iyonize radyasyon ile uygulanan tedavi sonrasında farklı insanlara zararı dokunmamaktadır.

Tüm kürleri eksiksiz alan beyin kanserinde bile radyasyon sebebiyle diğer insanlara bir zarardan söz edilemez. Radyoterapinin yan etkileri yönünden bazı reaksiyonlar gösterdiği doğrudur. Fakat bunlar kişinin kendi vücudunda oluşan bir takım deformasyonlardan ibaret olduğunu bilmek gerekiyor. Öpüşmek, tokalaşmak, sarılmak, radyoterapi alan insanlarla yakın olup iletişime geçmek kesinlikle size zarar verecek bir eylem değildir.