İlaçlı Tomografi Zararları ve Riskleri

Tomografi insan vücuduna radyasyon yayan bir cihazdır. Bundan kaynaklı olarak çekilecek olan tomografinin gerekli olup olmadığı araştırılmalıdır.

İlaçlı tomografiden beklenen zararlar

İlaçlı tomografi insanların vücuduna enjekte edilmekte olan kontrast madde yardımı ile vücudun görüntülenmesini sağlamaktadır. Kullanılan bu maddenin belli başlı yan etkileri bulunur. Bunlar;

• İlk olarak hastalar bu maddeyi damar yolu ile alırlar ve kola doğru yayılan sıcaklık hissini hissederler. Hatta ağız içinde metalik tat alan hastalar bulunmaktadır. Kısa süre içinde bu hissedilen reaksiyonlar ortadan kalkar.
• Kullanılacak olan kontrast madde bulunan iyota karşın yapılacak tetkik sırasında ya da sonrasında döküntü, kaşıntı vb. gibi alerjik reaksiyonlara sebep olabilmektedir.
• Bunların yanı sıra hasta olan kişilerde yüksek düzeylerde alerjik reaksiyon çıkması durumunda çekimin takibini yapan hemşire ile uzman doktor uyarılmalıdır.
• Hasta olan kişiler interleukin-2, Beta-blokör kullanıyorsa ya da bilinen astım ve alerjik reaksiyon öyküleri mevut ise uzman olan doktor bu riskleri azaltmak adına yapılacak tetiklerin öncesinde anti-alerjik ilaç almanızı söyleyebilir. Yahut farklı olan ilaçların uygulamasına karar da verebilir.
• Önceki yaşamında alerjik reaksiyon geçirmemiş olan kişilere az dozlarda test dozu veya farklı yöntemler ile kontrast madde alerjen riski testi yapılmaz.
• Riski olan kişilerde yapılan çekim sonrasında damar yolu yaklaşık olarak 20 dakika boyunca açık bırakılır. Bu tarz hastaların bu sürenin sonuna kadar radyoloji kliniğinden ayrılması yasaktır.
• Kullanılan kontrast madde vücut içinden parçalanır ve böbrek yolu ile dışarı atılır. Bu maddenin vücut içinden atılması konusunda gecikme sağlayacak hastalıkların başında konjestif kalp yetmezliği, gut, böbrek hastalığı, Multipl Myelom, Diabetus Mellitus ve ileri yaş gelmektedir.
• Ayrıca böbreklere sıkıntı yaratabilecek olan nefrotoksik ilaçlar ve kemoterapatik ilaçlarda olumsuz olan etkilere yol açabilir.

Diğer zararlar

Tomografi hastalıklara tanı koymak amaçlı kullanılan bir yöntemdir ama tomografi gereksiz yere çekildiğinde zararlı olan bir uygulama şekline dönüşebilmektedir. İnsan vücuduna radyasyon yaya bu uygulamanın muhakkak gereken durumlarda çekilmesi gerekir. Uzmanların bazılar sağlıklı olan kişilerin bile 5 yılda bir kez olsun tomografi çektirmesinden yanan konuşsalar da, diğer uzmanlar bu anlamda hem fikir değildirler. Tüm vücudun taranmasını sağlayan tomografi uygulamasından röntgenden alınan radyasyonun yaklaşık olarak 450 ila 500 katı alınır. Sık şekilde tomografi çektirme işlemi yapan kişilerin vücutların mutlaka fazla düzeylerde radyasyon bulunur.

Tomografi ve Kanser Riski

İnsanların vücuduna alınacak olan fazla düzeydeki radyasyon ilerleyen dönemlerde kanser olma riskine sebep olmaktadır. Yapılacak olan tomografi uygulamasında 14 ila 21 miligray radyasyon vücudunuza girer. Verilmiş olan oran atom bombalarından yaklaşık olarak 2,5 km uzakta yaşayan bir kişi ile aynıdır. Sağlıklı olan kişilerin belli dönemlerde check up maksatlı tomografi çektirmesinin bir an önce önüne geçilmesi sağlık açısından büyük bir önem taşır. Kullanılacak olan bu uygulama tanı koyma açısından oldukça önemlidir. Çünkü beyin tümörü, kanser beyin kanaması, beyin içi lezyonların fark edilmesi olanak sağlar. Yani acil durumlarda ve gerçekten gerekli olan durumlarda tomografiden yararlanmak gerekir.

Teknolojinin sayesinde yeni geliştirilmiş olan tomografi cihazlarında bulunan radyasyon oranları azaltılmıştır ama küçük bir miktarının bile zararlı olduğunu unutmamak gerekir. Kullanılacak olan her türlü uygulamanın ve her türlü ilacın muhakkak bir zararı bulunur. Tomografi fazla düzeyde radyasyon alınmasına sebep olduğundan dolayı sadece ama sadece gerekli olan durumlarda kullanılmalıdır. Şüpheli durumlar mevcut değilse tomografi yerine ultrason, MR tarzındaki tetkiklerden faydalanmak en doğru seçim olur.

Tomografi zararları hakkında Dr. Sinan Çomu