İlaçlı Tomografi hangi durumlarda çekilir

Tomografi, birçok ciddi hastalık için kullanılan bir yöntemdir. Bazı vakalarda ilaçlı tomografi olarak bilinen bir metot uygulanabilmektedir.

İlaçlı Tomografi özellikleri

Tomografi, kritik tedavilerde uygulanan bir yöntemdir. Vücudun herhangi bir yerindeki kesit bilgisayar ile incelenir ve detaylı bir şekilde bakılarak nasıl bir tedavi uygulanacağına karar verilir. Tomografi, beyin, akciğer, karın gibi bölgelerde çıkan sorunlarda sıklıkla kullanılan bir yöntemdir. İlaçlı ve ilaçsız olarak ikiye ayrılır. İlaçlı tomografi, detaylı sonuç gerektiren vakalarda kullanılır.

Beyin tomografisinde genellikle uygulanmamakla birlikte, çok zaruri durumlarda uygulanabilir. Enjekte edilen ilaç, kesit alınan bölgenin daha iyi görülmesini ve detayların bilgisayarlı tomografi ekranında detaylı bir biçimde görüntülenebilmesini sağlar.

İlaçlı tomografi çekiminde alınan ilaç, vücuda zarar vermeyen boyalı bir su içerir. Bu su bağırsaklardan geçtikten sonra bütün vücudu dolaşarak dokularda ortaya çıkar ve bilgisayarlı tomografi ekranında görünürken parlar. İlaç anal yoldan ya da enjekte edilerek alınabilir. İlaç alındıktan sonra tomografi için bir süre beklenmesi gerekecektir. İlaç alerji durumunda hastaya verilmez.

Bu yöntemin en net biçimde görüntü alınan tomografi yöntemi olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır. Çeşitli durumlarda ilaçlı tomografi dışında bir yöntem işe yaramayabilir. İlaçlı tomografi yaptırmak için uzman bir klinik tercih etmek gerekir. Ayrıca hastaya öncesinde çeşitli testler yapılmalı ve ilacın içermiş olduğu maddelere alerjisi olmadığından emin olunmalıdır. Bununla birlikte ilaçlı tomografiden sonra bir bardak su içmek faydalı olacaktır.

Neden İstenir?

Belirtildiği gibi, ilaçlı tomografi çeşitli zaruri durumlarda istenir. Örneğin kas dokularının tomografi ile net bir biçimde görüntülenmesi zor olabilir. Bu bölgeleri görüntüleyebilmek için tomografi ilacının parlatmasına ihtiyaç olabilir. Röntgen incelemeleri yapıldıktan sonra gerekli görülürse hastadan ilaçlı tomografi istenebilir.

Risk grubu da ilaçlı tomografinin istenip istenmemesinde etkilidir. Örneğin karın ve akciğer tomografilerinde ilaç kullanılmasının riskinin yüksek olduğu bilinmektedir. İncelenmek istenen bölgede yüksek bir risk söz konusu değilse ilaçlı tomografi istenebilir. Sonuç olarak, ilaçlı tomografi yapılan kontrollere ve tomografi yapılması gereken bölgenin bulunduğu risk durumuna göre istenen bir kontrol işlemidir.

İlaçlı tomografi yaptırmadan önce hasta çeşitli kontrollere girer. O an herhangi bir ilaç kullanıp kullanmadığı, kullanılan ilaçların tomografi ilacıyla tepkimeye girip girmeyeceği, kişinin vücudunun ilaçlı tomografiye olumsuz reaksiyon gösterip göstermeyeceği kontrol edilir. Tüm bu kontrollerden sonra kişinin ilaçlı tomografi yaptırmasında herhangi bir risk olmadığından emin olunduğunda ilaçlı tomografi istenecektir.

Yan Etkileri Nelerdir?

İlaçlı tomografi, hastalıklara tanı koymak ve tedavi sürecinde aşama kaydetmek için etkili bir yöntem olsa da bazı durumlarda ciddi anlamda zararlı olabilmektedir. Tomografi hâlihazırda radyasyon yayan bir işlem olmakla birlikte, ilaç ile birlikte yapılan tomografi işlemlerinde  daha büyük bir yan etki olması mümkündür(İlaçlı tomografi zararları bak). bu yüzden tomografi yaptıracak kişilerin yan etkilerin farkında olması gerekir.

Bu yüzden tomografinin standart işlemler için uygulanabilecek bir prosedür olmadığını bilmeniz gerekir. Çeşitli kontroller yapıldıktan sonra tomografi çektirmenin gerekliliğinden emin olunca işlem yaptırabilirsiniz. Herhangi bir kontrol olmadan tomografi çeken kliniklerden de uzak durmalısınız.

Genellikle zannedilenin aksine, hamilelik esnasında tomografi çektirenler diğerlerine göre daha yüksek bir risk grubunda değildir. Ancak radyasyon şiddetinin en fazla 5000 RAD olması gerekir. Bu şiddetin üzerinde tomografi çektiren hamilelerde düşükten can kaybına kadar birçok reaksiyon görülmektedir. İlaçlı tomografi, karın bölgesi dışındaki yerlerde uygulanabilir. İlaçlı tomografi sonrası emzirme programı için mutlaka doktora başvurulmalıdır.

Tomografi için kullanılan ilacın da çeşitli etkileri olabilmektedir. Bu ilaç ağızda metalik bir tat bırakır. Mide bulantısı gibi tepkimeler görülebilir. Eğer ilaç ağızdan değil de damardan alınırsa, kollardan vücudun diğer yerlerine yayılan bir sıcaklık görülebilir. Vücutta alerjik tepkilerin görülmesi de mümkündür.

Kendiliğinden görülen alerjik tepkiler her zaman tehlikeli olmayabilir. Ancak şiddetli kaşınma ve baş ağrısı tehlikeli bir durum olabileceğini gösterir. Bu reaksiyonlar görülüyorsa mutlaka doktora danışılması gerekir. Bununla birlikte, tomografi ilacı alabilmek için o an zorunlu ilaçlar dışında bir ilaç kullanmıyor olmak gerekir. Ağrı kesici gibi gündelik ilaçlar sorun yaratabilir.

İlaçlı tomografi işleminden sonra bir bardak su içmek gerekir. Ayrıca alerjik reaksiyon gösteren kişilerde damar açma yöntemi uygulanmalıdır. Bu sayede ilaç 20 dakika gibi kısa bir süre içinde böbrekler vasıtasıyla dışarı atılacaktır. Böbreklerde sıvının dışarı atılmasını önleyen maddeler söz konusuysa, böbrek sorunu olan kişilerin ilaçlı tomografiden uzak durması ya da başka bir boşaltım yöntemi bulunması gerekebilir.

İlaçlı tomografi Hazırlığı

Öncelikle kişiye gerekli tetkikler yapılır. Tomografi çekilecek bölge belirlenir ve hasta Bilgisayarlı Tomografi masasına yatırılır. İlaç kendisine içirilir ya da damarlarına enjekte edilir. İlacın tüm vücuda yayılması için bir süre beklenir. Daha sonra tomografi cihazı çalıştırılır ve kesit alınan bölge cihaz yardımıyla incelenmeye başlanır.

Hastanın çekilecek bölgeye uygun bir pozisyonda olması gerekir. Örneğin göğüs tomografisi çekilecekse sırt üstü yatar pozisyonda olmalıdır. Bununla birlikte hastanın 6-10 saniye nefes tutması gerekir. Uygulamaya başlamadan önce hastaya çeşitli nefes egzersizleri yaptırmak etkili olabilir. Bu egzersizler sayesinde hastanın uygulama esnasında nefesini kontrol etmesi mümkün olabilecektir. Tüm bu hazırlıklar yapılınca tedaviye başlanır.

Hasta tomografiden sonra reaksiyonlar gösteriyorsa, tetkiklerde tespit edilemeyen bir alerji söz konusu olabilir. Bu durumda hastanın doktora danışması ve reaksiyonlarını çözebilecek bir doktora başvurması gerekebilir. Tomografi işleminden sonra bir süre dinlemnek faydalı olacaktır. Ayrıca kullanılan ilaçların da bir süre bırakılması gerekebilir. Tomografinin etkileri kısa süre içinde geçecek olsa da radyasyon olduğu için dikkatli olmak gerekir.