Tomografi Cihazı Özellikleri ve Çalışma Prensipleri

Vücuttan detaylı görüntü alabilmek ve dokuları inceleyebilmek için tomografi cihazı kullanmak gerekir. Çalışma prensipleri ise oldukça karmaşıktır.

Özellikleri

Tomografi cihazı, tıp sektöründe en çok kullanılan teknolojiler arasındadır. Kanser tedavisinden kas gerilmesine kadar birçok rahatsızlıkta veri almak kullanılır. Tomografi cihazi bir tedavi aracı değildir. Ancak vücudun belli bölgelerindeki hücresel verilerin alınmasını sağlar. Bu sayede tedavi sürecinde ciddi anlamda yardımcı olur. Tomografi cihazını iyi bir biçimde kullanabilmek ve veri alabilmek için cihazın çalışma prensiplerini bilmek gerekir.

Tomografi cihazı ilk olarak 1963 yılında icat edilmiştir. Kormak firması tarafından tasarlanan bu cihaz radyoloji alanında devrim yaratmıştır. Vücudu ultraviyole ışınlarıyla görüntüleyen tomografi cihazı, beyinden ve vücudun diğer yerlerinden detaylı bir biçimde görüntüleme almayı sağlar. Alınan görüntü bilgisayar monitörüne yansır ve zoom yapılarak incelenebilir.

MR ile tomografi sık sık karıştırılmaktadır ancak arada büyük bir fark vardır. MR cihazlarında manyetik alan kullanılırken tomografi cihazlarında radyasyon kullanılır. Tomografi cihazı nasıl çalışır sorusunun cevabı ultraviyole ışınlarında gizlidir. Bu yüzden röntgen çektirme riski bulunan kişilerin tomografi cihazlarından da uzak durmaları gerekir. Nitekim bu cihazların bazı yan etkileri olabildiği de bilinmektedir.

Tomografi cihazları röntgen gibi anlık görüntüler sağlamaz. Belli bir bölgedeki dokuları ve hareketliliği video ile kaydetmek mümkündür. Ayrıca alınan kesitlerden oldukça mikro bölgelerdeki veriler de görüntülenebilir. Türkiye’de her yıl 10 milyona yakın insanın tomografi çektirdiği bilinmektedir. Tomografi cihazları birçok hastalığın tedavisi için görüntüleme almada yardımcı olan gelişmiş teknolojik aletlerdir.

Çalışma Prensipleri

Tomografi cihazı birkaç parçadan oluşur. Görünüm ve çalışma özellikleri bakımından MR cihazı ile benzerlikler gösterir. Cihazda ultraviyole ışınlarının yansıtıldığı bir panel, masa ve monitör vardır. Görüntüleme esnasında bu parçalar senkronize olarak çalışır. Cihazın temel çalışma prensibi, masada yatmakta olan hastaya ait görüntülerin monitörde görüntülenebilmesi ve detaylı bir biçimde kaydedilebilmesidir

Cihazın görüntüleme yöntemi röntgen ile benzerlik gösterir. Masanın içine girdiği panelde ultraviyole ışınları yansıtan bir bölüm bulunur. Işınlar incelenmek istenilen yere yansıtılır ve vücudun kısmı kamera yardımıyla gözlenir. İncelenmek istenen kesite kamera ile zoom yapılır ve burası monitörde detaylı bir biçimde görünür. Buradan hücre bazında dahi detaylı inceleme yapmak mümkün olabilmektedir.

Hasta masaya yatırıldıktan sonra masa manuel ya da uzaktan kumanda ile hareket ettirilerek hastanın incelenmek istenen bölgesi taranır. Oluşturulan görüntüler filme aktarılabilir ve canlı olarka bilgisayar ekranından izlenebilir. Tomografi cihazı, yapılan her işlemi veri olarak kaydedecektir. Bununla birlikte yöntem olarak x ışını kullanıldığı için gri tonlarının anlamı standart röntgen işlemindeki gibidir.

Tomografide kesit alınabilmesi için hastanın nefesini tutması gerekir. Bu yüzden görüntüleme işleminden önce nefes egzersizleri yapılmalıdır. Eskiden bir kesit almak için beş dakika kadar beklemek gerekebilirken günümüzdeki gelişmiş teknoloji sayesinde bir nefes tutma süresinde kesit alınabilmektedir. Alınan kesit ekrandan 3 boyutlu olarak detaylı bir biçimde incelenir ve kaydedilir.

Bazı durumlarda doku ve organların görülebilmesi için hastanın vücuduna konstrast madde olarak bilinen bir sıvı enjekte edilebilmektedir. Bu madde ile yapılan tomografi işlemlerine ilaçlı tomografi denir. Enjekte edilen konstrast madde hastanın dokularının parlamasına ve cihazda daha iyi bir biçimde görüntülenmesine sebep olur. Bu yöntem özellikle kas zedelenmesi gibi durumlarda uygulanmaktadır.

Ortalama bir tomografi çekimi 15 dakika kadar sürer. Bu süreçte vücudun incelenecek olan kısmı taranır ve buradan elde edilen görüntüler monitöre iletilir. Ancak bazı durumlarda inceleme süresi 15 dakikadan daha uzun veya kısa olabilmektedir. Cihaz bu sürede görüntüleri alarak kaydeder ve monitörlere iletir. İncelemeyi yapan sağlık görevlilerinin alınan bu görüntüleri yorumlamaları gerekecektir.

Fiyatları

Tomografi işlemlerinin iyi bir biçimde yapılabilmesi için yüksek görüntüleme kapasitesine sahip olan bir cihaz satın almak gerekecektir. Dokudaki en ufak bir detayın görüntülenememesi bile tedavi sürecini kötü etkiler. Dolayısıyla tomografi işlemleri için tam teşekküllü ve detaylı görüntüleme yeteneğine sahip bir cihaz almak faydalı olacaktır. Siemens tomografi cihazı, Toshiba Tomografi cihazı gibi önde gelen firmalar tarafından üretilen cihazlar kullanılabilir.

Cihaz alınırken dikkat edilecek bir diğer unsur ise kullanım amacıdır. Örneğin bir beyin cerrahi kliniği için alınacaksa bu alanda yoğunlaşmış bir cihaz kullanmak faydalı olacaktır. Vücudun belli bölgelerinden veri almak için yoğunlaşmış cihazlar bulunmaktadır. Dolayısıyla cihaz seçimi yaparken bu unsurlar göz önüne alınmalıdır.